Een Socratische dialoog, vernoemd naar de Griekse filosoof Socrates, is een specifieke methode van filosofische discussie gericht op het verkrijgen van diepere inzichten in complexe kwesties en ideeën. De oorsprong van de Socratische methode ligt in het werk van Socrates zelf, die leefde en filosofeerde in het oude Athene in de 5e eeuw voor Christus. De Socratische methode werkt op een interactieve en vraaggedreven manier. Hier zijn de belangrijkste kenmerken: 1. Vraag en Antwoord: In een Socratische dialoog stelt één persoon, vaak aangeduid als de 'vragende partij,' vragen aan een andere persoon of groep mensen over een specifiek onderwerp of concept. Deze vragen zijn ontworpen om de gedachten en overtuigingen van de respondenten te verkennen. 2. Ironie: Socrates gebruikte vaak ironie om inconsistenties in de antwoorden van zijn gesprekspartners bloot te leggen. Hij deed alsof hij onwetend was en stelde eenvoudige vragen om complexe kwesties te ontrafelen. 3. Elenchus: Dit is een kritische vraagtechniek die wordt gebruikt om de antwoorden van de respondenten te onderzoeken en inconsistenties of zwaktes in hun redenering aan het licht te brengen. Het doel is om hen te dwingen hun overtuigingen te heroverwegen en verfijnen. 4. Zelfontdekking: De Socratische methode streeft ernaar dat respondenten hun eigen gedachten en overtuigingen grondig onderzoeken en mogelijk herzien. Het gaat om zelfontdekking en het bevorderen van kritisch denken. 5. Dialoog, Geen Debat: In tegenstelling tot een debat, waar deelnemers proberen hun standpunt te verdedigen en de ander te verslaan, gaat een Socratische dialoog over samenwerking en het gezamenlijk zoeken naar waarheid. Het draait niet om winnen, maar om leren. 6. Opschorting van Oordeel: Een belangrijk aspect van de Socratische methode is het opschorten van oordeel. Dit betekent dat deelnemers bereid moeten zijn om tijdelijk hun overtuigingen opzij te zetten en open te staan voor nieuwe inzichten. De Socratische methode is een krachtig instrument voor filosofische reflectie, kritisch denken en het verkennen van complexe kwesties. Het bevordert diepgaande gesprekken en helpt deelnemers beter te begrijpen wat ze geloven en waarom. Het blijft een waardevolle benadering in filosofische praktijk en onderwijs, en de erfenis van Socrates blijft gedijen in hedendaagse filosofische discussies.